28 Temmuz 1919’da 9 ülke tarafından resmen kurulan ve günümüzde 65 ülkenin üyesi olduğu Uluslararası Jeodezi-Jeofizik Birliği (IUGG-International Union of Geodesy and Geophysics) hükümetlere bağlı olmayan bilimsel bir organdır. Yerküre ve uzaydaki çevresinin fiziksel, kimyasal ve matematiksel çalışmalarla tüm özelliklerini belirlemek, geliştirmek ve koordine etmek amacıyla kurulan bu birlik Uluslararası Bilim Birliği’nin (International Council of Science) grupladığı 30 bilimsel birlikten birisidir. IUGG doğal afet çalışmalarında UNESCO ile işbirliği içerisinde olup, bağlı ülkeler arasındaki veri ve bilgi paylaşımını taahhüt ve tüm insanlar tarafından koşulsuz bilimsel bir ortaklığı teşvik eder.

IUGG 8 yarı otonom birlikten oluşur. Bunlar,

• (IASPEI) International Association of Seismology and Physics of the Earth's Interior
• (IACS) International Association of Cryospheric Sciences (2007 Genel Kurul Kararı ile Kurulmuştur
• (IAGA) International Association of Geomagnetism and Aeronomy
• (IAG) International Association of Geodesy
• (IAHS) International Association of Hydrological Sciences
• (IAPSO) International Association for the Physical Sciences of the Oceans
• (IAMAS) International Association of Meteorology and Atmospheric Sciences
• (IAVCEI) International Association of Volcanology and Chemistry of the Earth's Interior

Türkiye 1948 yılında Uluslararası Jeodezi-Jeofizik Birliği’nin Genel Kurul Toplantısına resmi olarak ilk kez katılmış ancak 1948-1968 yılları arasında ki 20 yıl içerisinde ülkemizdeki jeofizik v jeodezi disiplinleri ile ilgili faaliyetler yürütülmüş olmasına rağmen ülke ölçeğinde resmi bir organ tarafından koordinasyonu ve desteklenmesi sağlanamamıştır. Çalışmalar üniversitelerimiz ve diğer kamu kuruluşlarımızda birbirinden bağımsız olarak yürütülmeye çalışılmış ve bu süre içerisinde Uluslararası Jeodezi-Jeofizik Birliği ile bağımlı alt birliklerinde temsil edilememiştir. Türkiye Ulusal Jeodezi ve Jeofizik Birliği’nin (TUJJB) ve IUGG’ye paralel olarak birliğe bağlı 7 alt komisyonun resmen Bakanlar Kurulu’nun 29.08.1968 tarih ve 6/10612 sayılı kararı ile kuruluşu da bu ihtiyaçtan kaynaklanmıştır.

Türkiye Ulusal Jeodezi ve Jeofizik Birliği (TUJJB), resmen Bakanlar Kurulu’nun 29.08.1968 tarih ve 6/10612 sayılı kararı ile kurulmuş ve yönetmeliği ilk olarak 16.09.1968 tarih ve 13002 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Türkiye Ulusal Jeodezi-Jeofizik Birliği (TUJJB); ülkemizde jeodezi-jeofizik alanındaki araştırma, inceleme ve çalışmaları teşvik etmek, geliştirilmesi için önlemler almak ve tavsiyelerde bulunmak, uluslararası bilimsel kuruluşların faaliyetlerine katılımı sağlamak vb. hedeflerle yurtiçi ve yurtdışı benzeri kuruluşlar ile işbirliği ve koordinasyon esaslarını belirlemeyi amaçlayan, faaliyetlerinden Başbakan'a karşı sorumlu bir kuruluştur.

Türkiye Ulusal Jeodezi-Jeofizik Birliğinin faaliyetleri kurum ve kişiler yönünden; jeodezi-jeofizik konularında öğretim, araştırma ve uygulama yapan yükseköğretim kurumları, kamu kurum ve kuruluşları ile diğer ilgili gerçek ve tüzel kişileri kapsar. 1948 yılından bu yana üyesi bulunulan Uluslararası Jeodezi ve Jeofizik Birliği organlarına paralel olarak, TUJJB'nin organları; TUJJB Temsilci Kurumu olarak Harita Genel Komutanlığı, TUJJB Konseyi ve yedi TUJJB Komisyonundan oluşur. TUJJB’nin ana yürütme organı olan TUJJB Konseyi; ülkemizde yürütülmek üzere teklif edilecek jeodezi-jeofizik konulu bilimsel projelerin incelenmesi, sıralanması, organizasyonu ve uygulanması ile ilgili karar almak, jeodezi-jeofizik konulu faaliyetlerde ulusal ve uluslararası standardı sağlamak, tekrarlamaları önlemek ve sonuçlarını takip etmekle görevlidir.

Bugün birliğin ambleminde yer almış olan 1948 tarihi, Türkiye’nin Uluslararası Jeodezi-Jeofizik Birliği’nin Genel Kurul Toplantısına ilk kez resmen katıldığı tarihi göstermekte ve sembolik olarak kuruluş tarihi olarak kabul edilmektedir.

1948’den 1968’e kadar geçen 21 yıl içerisinde, ülkemizde jeodezi ve jeofizik disiplinleri ile ilgili çeşitli faaliyetler yürütülmüş olmasına rağmen, bunların ülke ölçeğinde resmi bir organ tarafından koordinasyonu ve desteklenmesi sağlanamamış ve çalışmalar üniversitelerimiz ve diğer kamu kuruluşlarımızda birbirinden bağımsız olarak yürütülmeye çalışılmış ve bu süre içerisinde Uluslararası Jeodezi-Jeofizik Birliği ile bağımlı alt birliklerinde ülkemiz hemen hemen hiç temsil edilememiştir. Türkiye Ulusal Jeodezi ve Jeofizik Birliği’nin resmen kuruluşu da bu ihtiyaçtan kaynaklanmıştır. Kurulduktan kısa bir süre sonra yönetmelik gereği kuruluş çalışmalarını tamamlayan Türkiye Ulusal Jeodezi ve Jeofizik Birliği ilk Genel Kurul toplantısını 1969 yılı içerisinde yapmış ve bu toplantıya geniş bir katılım olmuştur.

1969-1974 yılları arasında TUJJB’nin uluslar arası birliğe paralel olarak kurduğu 7 adet komisyonu, ülkemizin o gün içerisinde bulunduğu imkanlar ölçüsünde iyi niyetli ve gayretli çalışmalar yapmış ve komisyonlara üyelik talebi bu yıllar içerisinde sürekli olarak artmıştır.

Ancak, Birliğin ana amacında belirtilen, “Ülke içerisinde Jeodezi ve Jeofizik disiplinleri ile ilgili çalışmaları koordine etmek, desteklemek ve geliştirmek” gibi geniş bir görevi yapacak bağımsız ve yeterli parasal kaynaklara sahip olmaması nedeniyle, kurum ve kişiler çok çeşitli beklentilerini bulamamış ve 1974 yılından itibaren gerek Genel Kurul çalışmaları ve gerekse komisyon çalışmalarına ilgi giderek azalmış hatta çoğu komisyon katılım olmaması nedeniyle toplanamaz hale gelmiştir. Bu nedenle de, Uluslararası Jeodezi-Jeofizik Birliği’nin Genel Kurulları ve Alt Birliklerinin toplantılarına ulusal raporlar dahi çoğu kez hazırlanıp, götürülememiştir. Bu konu 1975 yılından itibaren hemen her yıl Genel Kurul Toplantılarının en önemli gündem maddesi olarak tartışılmış, bu konuda çeşitli komisyon raporları düzenlenmiş ve genel istek üzerine yeni bir yönetmelik hazırlanarak Bakanlar Kurulu’nun 16.08.1977 gün ve 7/13806 sayılı kararı ile yürürlüğe sokulmuştur. Bu yönetmelikle getirilen en büyük değişiklik, daha önceki yönetmelikte belirli kurumların atamasıyla oluşan komisyon Başkanlıklarının bu kez komisyon üyelerinin oyuyla seçilmesidir. Ancak seçimle gelen komisyon başkanlıkları, çoğu kez kendi kurumlarının parasal desteğini sağlayamadıkları için, komisyonlar yazışma dahi yapamaz hale gelmiş işlevselliklerini yitirmişlerdir. 1977-1983 yılları arasındaki faaliyetlerdeki bu azalmanın önüne geçilebilmesi için bağımsız kaynak yaratma ve yeniden yönetmelik değişikliği çabaları yoğunlaşmıştır. Bu çalışmaların sonunda yeniden düzenlenen TUJJB Yönetmeliği Bakanlar Kurulu’nca 14.11.1983 gün ve 83/7396 sayılı kararı ile onaylanmış ve 27.12.1983 gün ve 18264 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu yönetmelikte ana hatlarıyla; Genel Kurul Başkanlığı Müessesesi kaldırılmış, komisyon başkanlıkları seçimini ve bu komisyonların faaliyetleri ile ilgili giderleri yeniden kurumlara görev olarak verilmiş, bağımsız kaynaklar yaratılması konusunda yeni maddeler getirilmiştir. Ancak bu hükümler iyi niyetli girişimlere rağmen çok çeşitli nedenlerden dolayı uygulamaya konulamamıştır. Mali problemler çözülememesine rağmen 2002 yılına kadar ulusal ve uluslararası proje ve güdümlü projeler yürütülmüş (Tablo.1), 1999 yılında Ulusal Deprem Programı (UDP) ve Türkiye Meteorolojik ve Hidrolojik Afetler Programı (TÜMEHAP) hazırlanmıştır.

PROJELER GÜDÜMLÜ PROJELER

• Türkiye Ulusal Jeodezik Jeodinamik GPS Programı (TUJJ-GPS)
• Massachusetts Tek. Ens. Yer Kaynakları lab. (Met/ERL)
• ABD ile Haziran 1989 da imzalanan “Uygulama Esasları”
• Alman Uygulamalı Ens. (IFAG/AFC) Temmuz 1989 da imzalanan “Uygulama Esasları”
• Durham Unv. (DU/UK)ile Ağustos 1989 da imzalanan “Uygulama Esasları”
• Zurich Tek. Ens. (ETH/İsviçre) Haziran 1990’da imzalanan “Uygulama Esasları”
• Doğu Akdeniz Kabuk Hareketlerinin Ölçülmesi (Wegener- Medlas Projesi) (1990-1995)
• Depremlerin Önceden Bilinmesi Projesi (1990-1995)

2001 yılında gerek kaynak yaratmak gerekse, komisyon faaliyetlerini aktif hale getirebilmek için TUJJB yönetmeliği ve komisyon iç tüzüklerinde yeniden düzenlemeler yapılması yoluna gidilmiştir. Yönetmelikte yapılan değişiklikler Bakanlar Kurulu’nun 15 Haziran 2001 gün ve 2001/2700 sayılı kararı ile onaylanarak 19 Temmuz 2001 tarih ve 24467 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Yönetmelikteki değişikliklerin ardından 2003 yılında TUJJB temsilci kurumu Harita Genel Komutanlığı ile B.İ.B. Afet İşleri Genel Müdürlüğü arasında TUJJB tarafından desteklenmesi uygun bulunan projelerin uygulama esaslarını belirleyen protokol imzalanmıştır. TÜMEHAP ve UDP kapsamında desteklenecek projeler için gerekli olacak finansman desteğinin, B.İ.B. Afet Tertibi hesabından HGK bütçesine aktarılması usulleri bu protokolle belirlenmiştir. Bu tarihten günümüze kadar geçen süreçte bu programlarda desteklenen 6 proje tamamlanmış, 5 proje desteklenmeye devam etmekte, 5 proje de değerlendirme aşamasındır.